Με τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά να απέχουν μόλις λίγες εβδομάδες, όλοι μας θα πάμε για ψώνια είτε για τρόφιμα είτε για δώρα είτε για ο,τιδήποτε άλλο χρειαστούμε για τα γιορτινά μας τραπέζια.
Το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕ.Π.ΚΑ.) με αφορμή τις επερχόμενες γιορτές δίνει κάποιες συμβουλές στους καταναλωτές για τις αγορές τους.
Δείτε αναλυτικά τις συμβουλές του ΚΕ.Π.ΚΑ:
Τρόφιμα
Για μια σωστή διατροφή, το σύνθημα του ΚΕ.Π.ΚΑ. είναι: Φρούτα και λαχανικά της εποχής, που είναι και τοπικά, καθώς είναι πιο φτηνά και υγιεινά. Δεν έχουν επιβαρυνθεί με υπερβολική λίπανση, φυτοφάρμακα και μεταφορά από μεγάλες αποστάσεις. Ένα μεγάλο πλήθος οπωροκηπευτικών παράγεται κάθε εποχή του έτους. Ας αποφύγουμε τα αμφιβόλου ποιότητας και τρόπου παραγωγής προϊόντα, εκτός εποχής. Οι ντομάτες και τα αγγουράκια μόνο τον πληθωρισμό και το κόστος του Χριστουγεννιάτικου τραπεζιού ανεβάζουν και δε βοηθούν, στη σωστή και υγιεινή διατροφή, που μας παρέχει η μεσογειακή δίαιτα. Για τα άλλα υψηλότιμα φρούτα και λαχανικά, εκτός εποχής, χρειάζεται μεγάλη προσοχή στις τιμές, που μπορεί να είναι παραπλανητικές (συχνά φαίνονται καθαρά μόνο οι τιμές των υποβαθμισμένων προϊόντων, που παραπλανούν τον καταναλωτή). Η ελλιποβαρής ζύγιση και άλλες πρακτικές των «κακών» πωλητών, λόγω της μεγάλης ζήτησης, βρίσκονται επίσης στο προσκήνιο.
Πραγματοποιούμε τις αγορές των τροφίμων μας σε ελεγχόμενους χώρους από τις αρμόδιες Αρχές, όπως καταστήματα λιανικής πώλησης, σούπερ μάρκετ, Κεντρικές Αγορές, Λαϊκές Αγορές κ.ά. Οι επιχειρήσεις τροφίμων υποχρεούνται να τηρούν τους κανόνες υγιεινής που αφορούν τις συνθήκες συντήρησης των τροφίμων, των χώρων και του εξοπλισμού τους, καθώς και την υγιεινή του προσωπικού τους. Έχουν υποχρέωση επίσης να τοποθετούν κατάλληλη επισήμανση (πινακίδα) στα τρόφιμα που πωλούν, για την πληροφόρηση των καταναλωτών. Οι αγορές τροφίμων, από πλανόδιους περιστασιακούς πωλητές ή από δήθεν παραγωγούς θα πρέπει να αποφεύγονται, διότι αποτελούν πηγή διάθεσης μη ελεγχόμενων τροφίμων, που μπορεί να παραπλανήσουν τους καταναλωτές και να προκαλέσουν μικρά ή μεγάλα προβλήματα, στην υγεία μας.
Αγοράζουμε πουλερικά και κρέας που είναι τοποθετημένα σε ψυγεία ή προθήκες – ψυγεία και όχι αυτά, που είναι εκτός ψυγείων, εκτεθειμένα σε σκόνη, έντομα, ρύπανση του περιβάλλοντος κ.α.
Αγοράζουμε το νωπό κρέας, όσο γίνεται, πιο κοντά, στην ημερομηνία, που θα διοργανώσουμε το τραπέζι και το αποθηκεύουμε, στο ψυγείο μας, όσο το δυνατόν γρηγορότερα, μετά την αγορά του.
Οι νωπές εγχώριες μη συσκευασμένες γαλοπούλες πρέπει να είναι εκσπλαχνισμένες (απεντερωμένες), χωρίς πούπουλα και να φέρουν σήμανση καταλληλόλητας. Δηλαδή το υγειονομικό σήμα που είναι ένα πλαστικό τετράγωνο καρτελάκι, διαστάσεων 2Χ2 εκατοστών, με αιχμηρό άκρο και είναι τοποθετημένο στο στήθος του πουλερικού, όπου φαίνονται τα στοιχεία του σφαγείου, η ημερομηνία σφαγής και η ημερομηνία λήξης.
Τα κατεψυγμένα πουλερικά, τα οποία προέρχονται, από ομαδική συσκευασία και πωλούνται ασυσκεύαστα, μπορούν να πωλούνται, χωρίς ατομική ένδειξη, με την προϋπόθεση ότι οι ενδείξεις είναι στη διάθεση του καταναλωτή, εφόσον τις ζητήσει. Η διάθεση, στην αγορά, πτηνοτροφικών προϊόντων (πουλερικά, αυγά κ.λπ.), με ενδείξεις ειδικού τρόπου παραγωγής τους π.χ «βιολογικής εκτροφής», πρέπει να συνοδεύεται και από το ειδικό σήμα, που χορηγεί ο Ο.Π.Ε.Γ.Ε.Π. – AGROCERT ή άλλος φορέας πιστοποίησης, σε πιστοποιημένες εκτροφές ή εγκαταστάσεις.
Όλα τα σφάγια των διαφόρων ειδών ζώων πρέπει να έχουν ελεγχθεί και σφραγισθεί με σφραγίδα καταλληλόλητάς, πριν δοθούν στην κατανάλωση. Τα σφάγια που εκτράφηκαν στην Ελλάδα ή σε κοινοτικές χώρες και έχουν σφαγεί στη χώρα μας, πρέπει να φέρουν σφραγίδα καταλληλότητας σχήματος αυγού και χρώματος «τυρκουάζ», όπου αναγράφεται ο αριθμός του σφαγείου και αρχικά GR και τα διακριτικά της Ε.Ε
Τα σφάγια αμνοεριφίων που έχουν σφαγεί σε άλλες κοινοτικές πρέπει να φέρουν σφραγίδα, με χρώμα που επιλέγει κάθε κράτος-μέλος της Ε.Ε. και είναι συνήθως καφε-κόκκινου χρώματος.
Είναι σημαντικό να ελέγχουμε στην πινακίδα του τρόφιμου. Στις πινακίδες πώλησης των τροφίμων αναγράφονται υποχρεωτικά:
το είδος (ονομασία) του τρόφιμου,
η προέλευσή του π.χ. εντόπιο ή άλλης χώρας της ΕΕ κ.α.,
αν είναι νωπό ή κατεψυγμένο,
την τιμή πώλησης του ανά κιλό.
Στις πινακίδες των κρεάτων πρέπει επιπλέον να αναγράφεται το τεμάχιο του κρέατος π.χ. μπούτι, σπάλα κ.α.
Στα συσκευασμένα τρόφιμα κάθε είδους πρέπει να αναγράφεται ακόμη: ο κατάλογος συστατικών (και προσθέτων) οι πληροφορίες για αλλεργιογόνα, η ποσότητα ορισμένων συστατικών, η ημερομηνία (ανάλωση κατά προτίμηση πριν από / τελική ημερομηνία ανάλωσης), η χώρα καταγωγής ή προέλευσης, το όνομα και διεύθυνση του υπευθύνου της επιχείρησης τροφίμων ή του εισαγωγέα, η καθαρή ποσότητα, οι συνθήκες αποθήκευσης και/ή συνθήκες χρήσης, οι οδηγίες χρήσης, το επίπεδο οινοπνεύματος για ποτά (εάν είναι μεγαλύτερο από 1,2 %) και η διατροφική δήλωση.
Γιορτινό τραπέζι
Τα κρέατα χρειάζεται να ψήνονται καλά, ώστε να μην υπάρχει αίμα στο εσωτερικό τους, όπου είναι δυνατό να επιβιώσουν παθογόνοι μικροοργανισμοί.
Τα λαχανικά που θα χρησιμοποιηθούν για τις ωμές σαλάτες χρειάζονται πολύ καλό πλύσιμο, με άφθονο νερό και ξύδι, που έχει απολυμαντική δράση, για την απομάκρυνση πιθανών παθογόνων μικροοργανισμών.
Ιδιαίτερη προσοχή, όσον αφορά τις παραπάνω οδηγίες, πρέπει να δείχνουν οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού π.χ. ασθενείς με ανοσοκαταστολή, μικρά παιδιά, έγκυες, πάσχοντες από χρόνια νοσήματα κλπ. Εναλλακτικά οι ευπαθείς ομάδες μπορούν να καταναλώσουν χωρίς ενδοιασμούς, καλοψημένα κρέατα αλλά όχι καμένα, καθώς και βραστά λαχανικά.
Για επιδόρπιο, ας προτιμήσουμε φρούτα. Μια πλούσια φρουτοσαλάτα, ψητά μήλα, στο φούρνο, πασπαλισμένα, με κανέλα, ζελέ, ή γιαούρτι, με χαμηλά λιπαρά, με κομματάκια φρούτων, είναι κάποιες αθώες και συγχρόνως γευστικές προτάσεις.
Πριν από οτιδήποτε άλλο, ας βάλουμε στο πιάτο, σαλάτα. Αφ’ ενός θα ελαττώσει το διαθέσιμο χώρο, για τα υπόλοιπα φαγητά και αφ’ ετέρου θα μας κόψει την όρεξη.
Προσοχή, στην κατανάλωση αλκοόλ. Αν πιούμε, καλό είναι να προτιμήσουμε κρασί, ή μπύρα, που περιέχουν λιγότερο οινόπνευμα ή, εναλλακτικά, μπορούμε να συνδυάσουμε το ποτό μας, με σόδα, ή αναψυκτικό, με λίγες θερμίδες και έτσι να το κάνουμε να διαρκέσει περισσότερο.
Ας μειώσουμε την κατανάλωση κόκκινου κρέατος και τυριών.
Υπόλοιπες αγορές
Για κάθε αγορά μας, επιμένουμε, στην έκδοση απόδειξης πληρωμής. Αν τα οικονομικά μας δε μας επιτρέπουν να αγοράσουμε όλα όσα επιθυμούμε, ας μην προσφεύγουμε, σε δάνεια ή πιστωτικές κάρτες. Όλα τα δάνεια και οι κάρτες, άσχετα με την ονομασία τους (καταναλωτικά, προσωπικά, χρυσές, ασημένιες ή χάλκινες πιστωτικές κάρτες) είναι «χρήμα μετρητό». Σε πολύ μικρό διάστημα, θα κληθούμε να αποπληρώσουμε τις δόσεις μας. Διαπραγματευόμαστε τον τρόπο πληρωμής, όταν πρόκειται να πληρώσουμε, με εντολές του καταναλωτικού μας συνεταιρισμού ή με την πιστωτική μας κάρτα. Και στις δύο περιπτώσεις, είναι πληρωμή τοις μετρητοίς και δεν πρέπει να δεχθούμε οποιαδήποτε πρόσθετη επιβάρυνση.
Ας μην ξεκινάμε, με την εικόνα ενός διαφημιστικού μηνύματος, στο μυαλό μας. Η ωραιοποιημένη εικόνα της τηλεόρασης είναι βέβαιο ότι διαφέρει, από την πραγματικότητα και αυτό θα πρέπει να το ερευνήσουμε μόνοι μας.
Ας προγραμματίσουμε τις αγορές μας. Κάνουμε ένα κατάλογο, με τα προϊόντα και τα άλλα αγαθά, για κάθε μέλος της οικογένειας, που θέλουμε να προμηθευτούμε. Δεν ξεφεύγουμε, από τον προγραμματισμό μας. Η αγορά είναι ελκυστική, οι βιτρίνες στολισμένες και η γιορτινή διάθεση, είναι πιθανόν να μας οδηγήσει, στην υπερκατανάλωση.
Για τα τυποποιημένα είδη, τις συσκευές, τα στολίδια κ.λπ., είναι χρήσιμο να κάνουμε μία μίνι έρευνα της αγοράς. Ας επισκεφτούμε, τουλάχιστον, 2-3 ηλεκτρονικά καταστήματα, που πωλούν ομοειδή προϊόντα. Είναι βέβαιο ότι θα διαπιστώσουμε ουσιώδεις διαφορές στις τιμές, που θα μας ανταμείψουν για το χρόνο που «χάσαμε».
Προτιμούμε προϊόντα από καταστήματα, όχι από πλανόδιους πωλητές, τους οποίους δεν μπορούμε να βρούμε, ώστε να αποζημιωθούμε, σε περίπτωση, που το προϊόν είναι ελαττωματικό.
Για τα συσκευασμένα προϊόντα, πρέπει να διαβάζουμε, με προσοχή την ετικέτα, (χώρα κατασκευής, σύνθεση προϊόντος, διεύθυνση κατασκευαστή, ή εισαγωγέα) και τις οδηγίες χρήσης.
Οι προμηθευτές είναι υποχρεωμένοι να μας παράσχουν οδηγίες χρήσης, στα ελληνικά.
Πριν αγοράσουμε χριστουγεννιάτικα στολίδια ή παιδικά παιχνίδια, ενημερωνόμαστε, για τις προδιαγραφές ασφάλειάς τους.
