Σε συναγερμό η παγκόσμια κοινότητα – Η Ρωσία επιτέθηκε με βομβαρδισμούς και στη συνέχεια πήρε τον έλεγχο της πυρηνικής εγκατάστασης της Ζαπορίζια – Κανένα από τα συστήματα ασφαλείας στον πυρηνικό σταθμό δεν φαίνεται να έχει επηρεαστεί – Πότε θα μπορούσε να προκληθεί πυρηνική καταστροφή – Οι διαφορές με την περίπτωση του Τσερνόμπιλ
Όσο η ατζέντα του Βλαντιμίρ Πούτιν απειλεί ανοιχτά την παγκόσμια ειρήνη και οι επιθέσεις στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια είναι διαδοχικές, προδίδονται οι διαθέσεις του Ρώσου προέδρου, ο οποίος στοχεύει στην ενίσχυση του πυρηνικού του προγράμματος. Τις τελευταίες ημέρες, οι φόβοι μήπως οι υφιστάμενες γεωστρατηγικές ισορροπίες διαταραχθούν, από ένα νέο γεγονός τύπου Τσερνόμπιλ, εντείνονται λόγω των αλλεπάλληλων βομβαρδισμών που πλήττουν τη Ζαπορίζια.
Ο στρατηγικός σχεδιασμός του Βλαντιμίρ Πούτιν για την επέκταση του πυρηνικού του προγράμματος φάνηκε από το 2014, τότε που προσαρτήθηκε η Κριμαία στα ρωσικά εδάφη.
Στο «έλεος» των βομβαρδιστικών επιθέσεων βρίσκονται εγκαταστάσεις στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, τον μεγαλύτερο πυρηνικό σταθμό της Ευρώπης.
Μαγάλο μέρος των υποδομών του σταθμού έχει καταστραφεί λόγω των πυρών που έπληξαν την περιοχή.
Παρακολουθώντας έντρομοι το θρίλερ αεροπορικών επιθέσεων, ξένοι ηγέτες έχουν κατηγορήσει τον Πούτιν για απερίσκεπτη επίθεση. Μάλιστα, ο Βρετανός πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, έχει μιλήσει για ανοιχτή απειλή της ασφάλειας της Ευρώπης.
Τι ακριβώς συνέβη στη Ζαπορίζια
Η Ρωσία επιτέθηκε με βομβαρδισμούς και στη συνέχεια πήρε τον έλεγχο της εγκατάστασης. Τα κτίρια γύρω από μία από τις έξι μονάδες παραγωγής ενέργειας έχουν υποστεί ζημιές, σύμφωνα με το ουκρανικό σώμα επιθεώρησης για τα πυρηνικά.
Πάντως, το Παρατηρητήριο του ΟΗΕ για τα Πυρηνικά όπως και η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας διατείνονται ότι κανένα από τα συστήματα ασφαλείας στον πυρηνικό σταθμό δεν έχει επηρεαστεί και παράλληλα υπογραμμίζουν ότι δεν υπήρξε διαφυγή ραδιενεργού υλικού.
Πόσο επικίνδυνη ήταν η επίθεση στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια;
Σύμφωνα με ειδικούς για τα πυρηνικά, η επίθεση προκάλεσε μια ιδιαίτερα απειλητική κατάσταση. Συνθήκη «υψηλού ρίσκου», χαρακτηρίζουν ειδικότερα την κίνηση αυτή του Πούτιν που έρχεται να προστεθεί στο μπαράζ των εμπρηστικών ενεργειών που παραβιάζουν τις συμφωνίες του Μινσκ.
Η πυρηνική κατάρρευση θα μπορούσε να προκληθεί εάν ο αντιδραστήρας, το μηχάνημα δηλαδή που παράγει ενέργεια στον πυρηνικό σταθμό, και το κτίριο στο οποίο βρίσκεται ο αντιδραστήρας καταστραφούν.΄
Στη συνέχεια, η ακτινοβολία θα μπορούσε να διαρρεύσει στο περιβάλλον. Εάν οι άνθρωποι εκτεθούν σε αυτήν την ακτινοβολία, τότε θα μπορούσαν να προκληθούν σοβαρές και μακροχρόνιες επιπτώσεις όπως ο καρκίνος.
Στον πίνακα που ακολουθεί βλέπουμε τις επιπτώσεις της ραδιενέργειας στο ανθρώπινο σώμα. Το Sievert (Sv) δεν είναι μονάδα μέτρησης έντασης της ακτινοβολίας αλλά ορίζεται σε σχέση με την βιολογική επίδραση της ακτινοβολίας στο ανθρώπινο σώμα. Το 1 Sievert αντιπροσωπεύει πιθανότητα 5,5% ανάπτυξης θανατηφόρου καρκίνου στον άνθρωπο. Οι παλιότερες μονάδες μέτρησης όπως το Roetgen (rem) ήταν μονάδες έντασης της ακτινοβολίας.
Το τεραστίων διαστάσεων πρόβλημα με την καταστροφή του αντιδραστήρα καταγράφηκε το 1986 στην πυρηνική εγκατάσταση του Τσερνόμπιλ, στην Ουκρανία, ένα από τα χειρότερα δυστυχήματα αυτού του είδους στην ιστορία.
Θα μπορούσαν οι επιθέσεις στη Ζαπορίζια να προκαλέσουν ένα νέο Τσερνόμπιλ;
Όπως λένε οι ειδικοί, παρόλο που η επίθεση στη Ζαπορίζια ήταν επικίνδυνη, υπάρχουν εμφανείς διαφορές με την περίπτωση του Τσερνόμπιλ.
Σύμφωνα με τον καθηγητή του βρετανικού πανεπιστημίου Imperial, δρ. Μαρκ Ουένμαν, η εγκατάσταση στη Ζαπορίζια έχει πολύ υψηλότερα συστήματα ασφαλείας.
Ο αντιδραστήρας, προσθέτει ο καθηγητή του Imperial, βρίσκεται σε κτίριο από χαλύβδινο οπλισμένο σκυρόδεμα που μπορεί «να αντέξει ακραία εξωτερικά γεγονότα, τόσο φυσικά όσο και ανθρωπογενή, όπως συντριβή αεροσκάφους ή εκρήξεις».
Την ίδια στιγμή, η μονάδα της Ζαπορίζια δεν περιέχει γραφίτη στον αντιδραστήρα της. Στο Τσερνομπίλ ο γραφίτης προκάλεσε σημαντική πυρκαγιά και ήταν η πηγή του νέφους ακτινοβολίας που διέφυγε σε όλη την Ευρώπη.
Τι θα συμβεί αν η πυρηνική εγκατάσταση χάσει την ενέργειά της;
«Δεν χρειάζεται ένα απευθείας χτύπημα σε εργοστάσιο για να υπάρξει πρόβλημα», δήλωσε στο BBC ο Ολέξι Πασιούκ, αναπληρωτής διευθυντής της Ecoaction, ομάδας ενεργειακής πίεσης στην Ουκρανία.
Σοβαρά προβλήματα θα μπορούσαν να ανακύψουν και από ενδεχόμενη διακοπή της ενεργειακής τροφοδοσίας του εργοστασίου.
Οι Ουκρανοί προσπάθησαν να θέσουν εκτός λειτουργίας τους αντιδραστήρες για να τους προστατεύσουν. Μόνο ένας από τους έξι αντιδραστήρες που λειτουργούν στο εργοστάσιο θεωρείται τώρα ότι λειτουργεί.
Ωστόσο, οι αντιδραστήρες δεν μπορούν απλώς να απενεργοποιηθούν όπως οι συμβατικές πηγές ενέργειας. Πρέπει να ψύχονται αργά επί 30 ώρες, γεγονός που απαιτεί συνεχή παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στο εργοστάσιο.
Μια διακοπή της παροχής ενέργειας – και επομένως της διαδικασίας ψύξης – θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε διαρροή ακτινοβολίας.
Αυτό θα μπορούσε να συμβεί εάν το πυρηνικό καύσιμο ξεπερνούσε το σημείο τήξεώς του και τα ραδιενεργά υλικά διαπεράσουν τις εγκαταστάσεις συγκράτησης.
Το χειρότερο σενάριο
Η καθηγήτρια Κλερ Κόρκχιλ, ειδικός σε θέματα πυρηνικών υλικών στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ, δήλωσε στο BBC ότι το χειρότερο σενάριο θα ήταν μια απώλεια ψύξης παρόμοια με εκείνη στο εργοστάσιο της Φουκουσίμα στην Ιαπωνία μετά το τσουνάμι του 2011.
Σε εκείνη την περίπτωση, η απώλεια ενέργειας οδήγησε σε απώλεια ψύξης, η οποία προκάλεσε τήξη σε τρεις από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες της.
Πόσες πυρηνικές εγκαταστάσεις υπάρχουν στην Ουκρανία
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει θέσει σε συναγερμό όλο τον πλανήτη, καθώς πρόκειται για μια μάχη σε ζώνη με σημαντική πυρηνική ενέργεια.
Υπάρχουν τέσσερις μεγάλες πυρηνικές εγκαταστάσεις στην Ουκρανία και η εγκατάσταση του Τσερνόμπιλ που έχει καταληφθεί από το Κρεμλίνο.
Η Ρωσία έχει καταλάβει τον έλεγχο της Ζαπορίζια και του Τσερνόμπιλ και επεκτείνει τα σχέδιά της για έναν τρίτο πυρηνικό σταθμό, εκείνον της νότιας Ουκρανίας.
Υπάρχουν, ακόμη, μικρότερες εγκαταστάσεις και χώροι ραδιενεργών ουσιών που λειτουργούν ως αποθήκες αποβλήτων από επιχειρήσεις πυρηνικής ενέργειας στην Ουκρανία.
Στις 27 Φεβρουαρίου, ρωσικοί πύραυλοι έπληξαν εγκατάσταση διάθεσης ραδιενεργών αποβλήτων στο Κίεβο.
Το παρατηρητήριο για τα πυρηνικά της Ουκρανίας σημείωσε ότι δεν αναφέρθηκαν διαρροές ραδιενέργειας και ότι το εργοστάσιο δεν υπέστη ζημιές.
Προς το παρόν, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν επιτρέψει στο ουκρανικό προσωπικό να παραμείνει στην αίθουσα ελέγχου στη Ζαπορίζια για να εκτελούνται εργασίες.
Ωστόσο, ο γενικός διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας, Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, δήλωσε τα εξής: «Ανησυχώ καθώς δεν γνωρίζουμε πώς συνέβη το χτύπημα. Θα μπορούσε να ήταν δραματικό. Δεν θα έπρεπε να επιτρέψουμε να συμβεί ξανά στο μέλλον κάτι τέτοιο».
Ο επικεφαλής της υπηρεσίας σχεδιάζει να ταξιδέψει στην Ουκρανία για διαπραγματεύσεις με τις ρωσικές δυνάμεις για την ασφαλή λειτουργία όλων των σταθμών παραγωγής ενέργειας στην Ουκρανία.
Γιατί η Ουκρανία χρειάζεται πυρηνική ενέργεια;
Η πυρηνική ενέργεια γίνεται όλο και πιο σημαντική για τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ουκρανίας.
Το 2014, υποστηριζόμενες από τη Ρωσία ομάδες αυτονομιστών πήραν τον έλεγχο της μεγάλης περιοχής παραγωγής άνθρακα του Ντονμπάς στο νότο.
Πριν από αυτήν την εξέλιξη, ο άνθρακας παρείχε το 41% της ενέργειας της χώρας και η Ουκρανία βασιζόταν στην πυρηνική ενέργεια και τις ανανεώσιμες πηγές για να καλύψει το οικονομικό έλλειμμα.
