“Shaken baby syndrome” ή στα ελληνικά “σύνδρομο της ανατάραξης του μωρού”. Μια σοβαρή μορφή κακοποίησης που μπορεί να προκαλέσει από σοβαρές και ανεπανόρθωτες βλάβες στον εγκέφαλο (μόνιμη εγκεφαλική βλάβη) μέχρι θάνατο.
Το σύνδρομο έρχεται στο προσκήνιο μετά το περιστατικό του βρέφους μόλις τεσσάρων μηνών στη Μεσσηνία, το οποίο, διασωληνωμένο, δίνει μάχη για τη ζωή του στην εντατική του νοσοκομείου Παίδων “Αγία Σοφία”. Ο πατέρας φέρεται να ταρακούνησε το μωρό βίαια, προκαλώντας του κρανιοεγκεφαλικές και θωρακικές κακώσεις.
Τι είναι το σύνδρομο της ανατάραξης
Το σύνδρομο ανατάραξης είναι μια σοβαρή εγκεφαλική βλάβη που προκύπτει από το βίαιο κούνημα ενός βρέφους ή ενός μικρού παιδιού. Το ταρακούνημα καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα και εμποδίζει τον εγκέφαλό του βρέφους να πάρει αρκετό οξυγόνο.
Πώς προκαλείται
Το σύνδρομο της ανατάραξης του μωρού είναι περισσότερο κοινό σε παιδιά κάτω των δύο ετών, αλλά μπορεί να επηρεάσει παιδιά μέχρι και την ηλικία των πέντε ετών. Οι περισσότερες περιπτώσεις συνδρόμου της ανατάραξης του μωρού συμβαίνουν σε βρέφη 6 με 8 μηνών, όταν τα μωρά τείνουν να κλαίνε περισσότερο.
Τα μωρά έχουν αδύναμους μύες του λαιμού και δεν μπορούν να υποστηρίξουν το βάρος του κεφαλιού τους. Εάν ένα μωρό ταρακουνηθεί με δύναμη, ο εύθραυστος εγκέφαλος του κινείται μπρος-πίσω μέσα στο κρανίο. Αυτό προκαλεί μώλωπες, πρήξιμο και αιμορραγία.
Το σύνδρομο ανατάραξης του βρέφους εμφανίζεται συνήθως όταν ένας γονέας ή ένας φροντιστής τραντάξει έντονα ένα μωρό ή νήπιο λόγω απογοήτευσης ή θυμού — συχνά επειδή το παιδί δεν σταματά να κλαίει. Το σύνδρομο δεν προκαλείται κατά κανόνα από αναπήδηση ή από μικρές πτώσεις.
Εντούτοις, οι παιδίατροι τονίζουν θα πρέπει ποτέ να τραντάζετε το μωρό σας υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.
Τα σημάδια
Τα σημάδια εμφανίζονται στο βρέφος περιλαμβάνουν ευερεθιστότητα, λήθαργο, δυσκολία στην αναπνοή, εμετό, χλωμό δέρμα, επιληπτικές κρίσεις, διεσταλμένες κόρες, παράλυση, ενώ μπορεί ακόμη να πέσει σε κώμα. Τα σημάδια του συνδρόμου μπορεί να εμφανιστούν αμέσως μετά το ταρακούνημα του παιδιού. Συνήθως φτάνουν στο αποκορύφωμά τους μέσα σε τέσσερις έως έξι ώρες.
Ορισμένα συμπτώματα εμφανίζονται αμέσως, αλλά μπορεί να εμφανιστούν και αργότερα στη ζωή. Μερικά παιδιά μπορεί να έχουν προβλήματα προσοχής και συμπεριφοράς αργότερα στη ζωή τους από ταρακούνημα όταν ήταν βρέφη.
Οι βλάβες που μπορεί να προκαλέσει στον εγκέφαλο και στο σώμα:
• Αιμάτωμα μεταξύ της επιφάνειας του εγκεφάλου και της σκληρής μήνιγγας (η σκληρή, ινώδης εξωτερική μεμβράνη που περιβάλλει τον εγκέφαλο). Αυτό συμβαίνει όταν οι φλέβες που γεφυρώνουν τον εγκέφαλο με τη σκληρά μήνιγγα τεντώνονται πέρα από την ελαστικότητά τους, προκαλώντας ρήξεις και αιμορραγία.
• Αιμορραγία μεταξύ της δικτυωτής μεμβράνης που περιβάλλει τον εγκέφαλο και είναι γεμάτη με νωτιαίο υγρό και του εγκεφάλου.
• Άμεσο τραύμα στην ίδια την εγκεφαλική ουσία. Το τραύμα αυτό προκαλείται όταν ο εγκέφαλος προσκρούει στις εσωτερικές επιφάνειες του κρανίου.
• Θλάση της εγκεφαλικής ουσίας τόσο στο φλοιό όσο και σε βαθύτερες στιβάδες.
• Αιμορραγίες του αμφιβληστροειδούς.
• Κατάγματα κρανίου που προκύπτουν από πρόσκρουση όταν το μωρό πέφτει πάνω σε σκληρή ή μαλακή επιφάνεια.
• Κατάγματα σε άλλα οστά, συμπεριλαμβανομένων των πλευρών, της κλείδας και των άκρων- μώλωπες στο πρόσωπο, το κεφάλι και ολόκληρο το σώμα.
Όταν δεν υπάρχουν εμφανή εξωτερικά σημάδια σωματικής βίας ή τραυματισμού, μπορεί να μην αναγνωριστεί αμέσως ότι ένα μωρό έχει ταρακουνηθεί και τα εσωτερικά τραύματα αργήσουν να ανιχνευθούν. Οι τεχνικές εγκεφαλικής απεικόνισης (MRI, CT scan), η ακτινογραφία κεφαλιού και η οφθαλμολογική εξέταση θα αποκαλύψουν αν πρόκειται για σύνδρομο ανατάραξης.
Πότε μπορεί να επέλθει ο θάνατος
Η ανεξέλεγκτα αυξημένη ενδοκρανιακή πίεση από εγκεφαλικό οίδημα, η αιμορραγία εντός του εγκεφάλου ή ρήξεις στον εγκεφαλικό ιστό μπορεί να επιφέρουν το θάνατο.
Εντούτοις, ακόμη κι αν το βρέφος επιζήσει μπορεί να υποστεί εγκεφαλική παράλυση, νοητική υστέρηση, επιληψία, μερική ή ολική τύφλωση.
Πόσο συχνά συμβαίνει
Σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο για το Σύνδρομο Ανατάραξης Μωρού (National Center on Shaken Baby Syndrome), στις ΗΠΑ καταγράφονται κάθε χρόνο μεταξύ 600 και 1.400 περιπτώσεις. Είναι η πιο κοινή αιτία θανάτου από κακοποίηση παιδιών σε παιδιά κάτω των 5 ετών στις ΗΠΑ.
